Adını dünya idmanının tarixinə qızıl hərflərlə yazdıran idmançıların keçdiyi həyat yolu hər zaman maraqla qarşılanıb. "Olimpiya dünyası” qəzeti öz səhifələrində bu cür idmançılar barəsində yazıları çoxsaylı oxucularına təqdim etməkdə davam edir. Qəzetimizin bu sayında "Unudulmayan ulduzlar” rubrikası altında amerikalı boksçu Rey Robinsondan bəhs edən yazını dərc edirik.

Nyu-Yorkun "Salem Cresent” zalının rinqində gənc boksçulardan birinə ilk dəfə Cek Keysi adını vermişdilər. Boks meneceri Corc həmin boksçunu şərh zamanı görəndə belə müraciət etmişdi: "Nə şirin döyüşçü tapmısız? Lap qənd kimi şirindir”. Bu sözdən sonra adı Rey Robinson olan boksçunun ləqəbi "Şuqə” (qənd) olmuşdu.
Onun ilk döyüşü gizli şəkildə, lisenziyasız bir klubda təşkil olunmuşdu. Reyi dostları "Smitti” deyə çağırırdılar. Rey Robinson adı gələcək boks tarixinə böyük hərflərlə yazılacaqdı.
Onun haqqında deyirdilər: "Robinsonu tək bir sözlə ifadə etmək mümkün deyildi. Döyüşdə onun başqa bir insan olduğunu hamı hiss edirdi. O rinqdə amansız, həyatda isə mülayim idi”.
1921-ci il may ayının 3-də Corciya ştatının Eli şəhərində anadan olan Robinsonun öz dövründə keçirdiyi həvəskar döyüşlərinin ətraflı statistikası barədə bu gün çox az məlumat var.

Robinson tamaşaçıların fikrini dəyişdirmişdi

"BoxRec”ə görə çəki kateqoriyasından asılı olmayaraq bütün zamanların ən yaxşı boksçularının reytinqində birinci pillədə qərarlaşıb. "Ring” jurnalının 2002-ci ildə keçirdiyi sorğuda da bütün zamanların ən yaxşı boksçusu seçilmişdi. Robinsonun fərdi üslubu və döyüş tərzi boksun gələcək inkişafında elə bir iz buraxmışdı ki, boks mütəxəssisləri bu idman növünün tarixini iki dövrə ayırmağa başlamışdılar: "Əvvəlki boks” və "sonrakı boks”. Robinson sayəsində ilk dəfə olaraq rinqdə hərəkət texnikası və boksçunun ayaq hərəkətləri ön plana çıxmışdı. Əgər Robinsondan əvvəl bir boksçunun rinq ətrafında sürətli çıxışı tamaşaçıların qəzəbinə tuş gəlib, rəqib qarşısında qorxaqlığa görə məzəmmət olunurdusa, Robinson sayəsində bu tamaşaçıları sevindirən idmançının yüksək keyfiyyətinin sübutu oldu. Robinsonun üslubu birbaşa Məhəmməd Əliyə və bir çox digər görkəmli boksçulara da təsir etdi. Mütləq çempionlar Co Luis və Co Freyzer tərəfindən Robinson bütün zamanların ən böyük boksçusu hesab olunmuşdu.


1401 raund, 175 saat

Robinsonun peşəkar rinqdəki ilk və son döyüşləri arasında 25 il 1 ay keçmişdi. Bu müddət ərzində o, 200 döyüşdə iştirak etmişdi. O, 1952-ci ilin dekabrından 1955-ci ilin yanvarına kimi rinqdə görünməmişdi. Mütləq dünya çempionu statusunun sahibi kimi Robinson bir neçə gün fasilə ilə başqa döyüşlərdə əlcək geyinib. Rinqdə 1401 raund və ya 175 saatdan bir qədər çox vaxt keçirmişdi. O, döyüşlərin 173-də qalib gələn tərəf olmuşdu. Bu qələbələrin 108-i vaxtından əvvəl (formal nokaut faizi - 62,4) başa çatmışdı. Onun karyerasında 19 məğlubiyyət və 6 heç-heçə qeyd alınmışdı. Cəmi iki döyüş isə etibarsız sayılmışdı. Ümumilikdə o, müxtəlif versiyalarda 25 döyüşdə iştirak etmişdi. Elə bu günə kimi əksər ekspertlər onu peşəkar boks tarixinin ən görkəmli nümayəndəsi hesab edirlər.

Zənni onu aldatmadı,rəqibi həyatla vidalaşdı

Robinson boks karyerasına 61 kq çəki dərəcəsində başlamışdı. Boksla vidalaşanda 76 kq-a qədər çəkisi var idi. Əslində, Robinson bütün reytinq döyüşlərini yalnız iki çəki kateqoriyasında - orta və orta çəkidə keçirmişdi. Yüngül ağır çəkidə mütləq dünya çempionu titulunu qazanmaq cəhdində Robinson zəif çəkidə təmsil olunmuşdu. Onun xalis döyüş çəkisi təxminən 70 kq hesab edilirdi.
"Qənd” ləqəbli boksçu orta çəkidə (147 funta qədər) mütləq dünya çempionu adı uğrunda 6 döyüş (6-0 yekun nəticə ilə), orta çəkidə (160 funta qədər çəki) mütləq dünya çempionu adı uğrunda 13 döyüş (9-4 yekun nəticə ilə), orta çəkidə dünya çempionu adı uğrunda isə 5 döyüş (3-1-1) keçirmişdi. Onun çempionluq uğrunda döyüşləri üçün ümumi xal 18-6-1-dir. Şübhəsiz ağır çəkidə dünya çempionu titulunu qazandıqdan sonra Robinson (1946-cı ilin dekabrından 1950-ci ilin sentyabrına kimi) orta çəkiyə keçib, mütləq dünya çempionu olmuşdu. Robinson Turpin, Fullmer, Basilio və Penderə "mütləq” orta çəki çempionluğu uğrunda döyüşləri zamanı məğlub oldu. Növbəti döyüşdə Penderdən başqa hamıdan bu məğlubiyyətin əvəzini çıxmışdı. Robinson karyerasında altı dəfə Jake LaMotta (5-1), Bobo Olson (4-0), Gene Fullmer (1-2-1) və Izzi Janazzo (4-0) ilə dörd dəfə qarşılaşıb.
"Şuqə Rey” Cimmi Doyl ilə döyüşündən əvvəl (mütləq dünya ağır çəkidə titulunu müdafiə edərkən) Robinson rəqibinin rinqdə həyatla vidalaşdığını zənn etmişdi. Doğrudan da o, zənnində yanılmamışdı. Doyl döyüşün doqquzuncu raunduna qədər dözə bilməmişdi. Dərhal xəstəxanaya çatdırılsa da, cəmi bir gün yaşamışdı. Bu hadisə Robinsonun amansız yumruqlarına görə olmamışdı. Doylun ölümü bir il əvvəl aldığı nokautun fəsadları idi.
"Şirin oğlan”ın ABŞ-da böyük nüfuzu olub. Hətta mafiya belə ona hörmətlə yanaşıb. "Şuqə Rey” yaşa dolduqdan sonra alzeymer xəstəliyindən əziyyət çəkirdi. Heç kim onun bu xəstəliyə boks səbəbindən düçar olduğunu dilə gətirməmişdi. Robinsonun nüfuzu film sektorunda da özünü təsdiq edib. Belə ki, o "Çətin tapşırıq” ("Mission İmpossible”, 3-cü sezon, 2-ci bölüm) serialında qonaq qismində rol alıb.
"Şuqə Rey” Robinson1989-cü il Kaliforniyada dünyasını dəyişib. Onun vəfatından 35 il keçməsinə baxmayaraq, boks əfsanəsi kimi hələ də xatırlanır, onun nəticələri örnək göstərilir.


Hazırladı:
Mehriban Həbibova